Göç ve Kariyer: Farklı Evreler, Farklı Yollar

Kariyerine yurtdışında başlamak isteyen yeni mezunlar... Farklı bir kariyer rotası çizip yurtdışına yerleşmek isteyen ya da yerleşmiş kariyer ortası profesyoneller... Kariyerinin sonlarında göç etmeye niyet etmiş iş insanları... Hepsi aynı hayaldeler: Yeni bir hayat, yeni bir fırsat, yeni bir kariyer.

Kariyerinin farklı aşamalarında şekil değiştiren iş insanının kariyer göçü de çeşitlidir. Henüz kariyerinin başında olan genç bir profesyonelle, yıllardır sektöründe tanınan birisinin göç ettiği topraklarda deneyimi çok farklı olabilir. Birinin gözünde dünya, sonsuz fırsatlarla dolu bir yerken, diğerinin bakış açısı daha temkinli, kimi zaman çekimserdir. Yolculuğun kendisi de her evre gibi farklı avantajlar ve dezavantajlar getirir. Çünkü yolun kendisi de yolculuk edenle birlikte değişir.

Fırsat mı Mücadele mi?

Ayşe, kariyerinin başındayken aldığı bir kararla, sadece yeni bir ülkeye taşınmakla kalmaz, aynı zamanda içsel bir yolculuğa çıkar. Yabancı bir şehirde yalnız başına yeni bir yaşam kurarken, kendisini yeniden keşfeder. Hasan, eski kurumsal kimliğini geride bırakmak zorunda kalır ve yurtdışında kendisini yeniden inşa etmeye başlar. Orhan, hiç hesaba katmadığı bir yeteneğini keşfeder ve ona yönelir. Esra, “yapamam” dediği birçok şeyi yapabildiğini fark eder ve kişisel gelişim yolculuğunun tadını çıkarmayı öğrenir. Anıl, uluslararası pazarda çalışmanın çeşitliliğini deneyimler, kapsayıcılığı kelimelerin ötesinde yaşar. Melike, uzmanlığını tam olarak kullanabildiği bir işe girer ve sonunda aradığı iş tatminini bulur. Sevda, “kariyer” kelimesine yeni anlamlar tanımlar ve geçmiş kariyerinden bambaşka bir rota çizer. Semih, yabancı bir kültürde iletişim zorlukları yaşar, yöneticisi ile ilişkileri yoluna koymanın yollarını arar.

Göç eden için kariyer hikayeleri türlü türlüdür. Göç yeni bir başlangıç olabilirken aynı zamanda beklenmedik dönüşümler ve zorlukları da beraberinde getirir. Kimileri bu yolculukları “fırsat” olarak görür, kimileri ise “mücadele”... Her nasıl tanımlanırsa tanımlansın, kariyer göç ederse tatlı ekşi yeni deneyimlere hazır olunması gerekir.

Kariyer Göçü Hazırlığı

Birçok profesyonel, yurtdışında kariyer yapmaya başlamadan önce yalnızca teknik bilgi ve becerilerine odaklanır ancak kültürel farkları anlamak ve buna uygun stratejiler geliştirmek en az iş becerisi kadar önemlidir.

Gideceğiniz ülkenin kültürünü öğrenin

İş dünyasında ve günlük yaşamda karşılaşılan pek çok durumun o ülkenin kültürel değerleriyle doğrudan ilişkili olduğunu görürüz. Semih'in Almanya'ya taşındığında orada “daha direkt ve net” bir iletişim tarzı olduğunu fark etmesi gibi, ülkeye özgü gerçekleri bilmekte fayda vardır. Kültürü öğrenmek, o ülkenin iş dünyası kurallarını, takım çalışmasını, liderlik anlayışını, iletişim tarzını ve hatta sosyal ilişkilerin nasıl şekilleneceğini anlamamızı sağlar. The Culture Map (Erin Meyer), The Art Of Crossing Cultures (Craig Storti), The Silent Language (Edward T. Hall) gibi kitapları yolculuğa çıkarken bavulunuza koymayı unutmayınız.

Dil, yalnızca bir iletişim aracı değil, iş dünyasına giriş pasaportudur

Eğer kariyerinizin rotası yurtdışına çıkıyorsa, dil becerinizi geliştirmek mühimdir. Özellikle dile dayalı mesleklerde dil öğrenmenin sadece “günlük konuşma” seviyesinde kalmaması gerekir. Hem mesleğinize hem de kültüre ait incelikleri keşfetmek, işin önemli bir parçasıdır. Bir satışçının görüşme esnasında o kültüre dair ortak bir konu açması, bir İK uzmanının kültürel kodları bilmesi işinin gereğidir. Bunun için profesyonel destek alabileceğiniz gibi pratiğinizi geliştirecek ortamlara da katılabilirsiniz. Hedeflediğiniz yerlerde çalışan kişilerle temas kurarak sormak istediğiniz soruları sorabilir, bu sayede çevrenizi de geliştirebilirsiniz. Yurtdışında bu tip paylaşım ortamlarına ulaşmak için “Professional Network”, “The Business Network”, “Local Networking Meetings”, “Business & Networking Events” gibi kelimelerle taramalar yapmanızı öneririm.

Esneklik, bu yolculukta valizinizde taşıyıp sıkça çıkardığınız en önemli eşyanız

Alıştığınız iş yapma biçimlerinin yurtdışında farklı olacağına şimdiden hazır olun derim. Hasan'ın yaşadığı gibi, eski kimliği ve alışkanlıkları geride bırakmak, yeni bir çalışma tarzına adapte olmayı zorunlu kılar ve bu zaman zaman zorlayıcı olabilir. Ancak esnek olmak ve yeniliklere açık olmak bu süreci kolaylaştırır.

Çeşitlilik ve kapsayıcılık, global kariyer ortamlarının hediyesidir

Farklı kültürlerden, geçmişlerden ve perspektiflerden gelen insanlarla bir arada çalışmak, sadece kariyerinizi değil, dünya görüşünüzü de zenginleştirir. Bu çeşitlilik, hem kişisel hem de profesyonel gelişiminize katkı sağlar. Anıl gibi uluslararası pazarda çalışmanın getirdiği çeşitliliği deneyimlemek, farklı bakış açılarına uyum sağlamayı ve bu zenginlikten ilham almayı öğretir. Bunun yanı sıra, bazen kendinizi dışlanmış veya anlaşılmamış hissettiğiniz anlar da yaşamanız olasıdır. Farklı bir ülkeden gelen biri olarak, bazı sosyal kodları anlamakta zorlanabilir veya yerel çalışanlar kadar hızlı bir şekilde iş süreçlerine adapte olamayabilirsiniz.

Sürprizlere açık olmak gerekir

Bazen kendi ülkenizdeki bilgi birikimi ve deneyimlerinize rağmen, yeni kültürde alışılmış pozisyonlarda çalışma fırsatını bulamayabilirsiniz. Elif'in “yapamam” dediği şeyleri yapmayı öğrenmesi gibi, bu tür bir süreç, bireyleri konfor alanlarının dışına çıkmaya zorlayabilir. Ancak bu her zaman kolay bir süreç değildir. Örneğin, bir yönetici olarak çalıştığınız bir sektörde, yurtdışında daha alt kademelerde başlamak zorunda kalabilirsiniz. Bazen de boyunuzdan büyük işe kalkıştığınızı düşünürken gücünüze şahit olursunuz. Becerilerinizi geliştirir, potansiyelinize şans tanırsınız.

İşte bu nedenle bu yolculuğun tatlı ekşi bir tadı vardır. Zor zamanlarda hikayenizin başladığı yere dönerek, yazdığınız “anlam”a ve orada olma amacınıza sıkıca tutunun derim. Ve o ana kadar neleri başardığınızı ve sahip olduğunuz güçlü yanlarınızı kendinize sıklıkla hatırlatmanızı öneririm. Kendinize zaman tanımak, güçlü yanlarınıza sığınmak ve gerektiğinde destek istemekten çekinmemek de bu süreçte sizi güçlü kılacaktır. Çünkü bu yolculuk çıraklıktan ustalığa tüm süreçleri göze almak demektir.

Gaye Önsel

Kariyer Danışmanı&Kurumsal Eğitmen

gaye@hrlandconsultancy.co.uk